'Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi önünde #tazminat talebinde bulunma' ile ilgili faydalı bir yazı dizisi hazırladım. Yedi yazıdan oluşan bu yazı dizisinde örnek karar, olay ve dilekçeleri de bulacaksınız. #AİHM, #FETÖ davaları kapsamında hukuksuz bir şekilde özgürlük ve güvenlik hakkından mahrum bırakılan kişiler hakkında, toplu ele aldığı davalarda, yalnızca tek bir maddede ihlal tespiti yaparak standart bir şekilde 5.000 € tazminata hükmetmektedir. Bu konuyu daha önce eleştirmiştim (ilgili yazım için tıklayınız). Bu yazı dizisini lütfen AİHM'in bu kararlarından bağımsız düşünün. Keyifli okumalar dilerim.
Mahkeme, bir ihlal tespitinde bulunduğunda öncelikle o ihlalin ortadan kaldırılması ve mağdurun durumunun eski haline dönmesi yönünde karar almaktadır. Yani Mahkeme her ihlal tespitinde tazminata hükmetmemektedir. Mağdurun durumunun eski haline dönmesinin mümkün olmadığı durumlarda ise en son çare olarak tazminata hükmetmektedir. Tutukluluk başvurularında ise mağdurun durumunun eski haline dönmesi mümkün olmadığı için bu davalarda ihlal tespit edilmesi ve başvurucunun da talep etmesi durumunda Mahkeme tazminata hükmetmektedir.
Sözleşme'nin 41. Maddesinde 3 farklı adil tazmin yöntemi öngörmüştür. Mahkeme tüm bu tazmin kalemlerini tek tek ele almakta olup toplu şekilde tazminata hükmetmemektedir. Bunlar aşağıdaki gibidir:
Maddi Tazminat
Manevi Tazminat
Gider ve Masraflar
a. Maddi Tazminat
Mahkeme Maddi Tazminat hususunda çok katı davranmaktadır. Maddi zararlarınız yönelik iddialarınızı mutlaka belgelendirmeniz gerekir. Maddi zarar genel olarak ihlal nedeniyle mahrum kaldığınız gelir kaybı ile ihlalin sonucu oluşan parasal, mali zarar ve hasarladır. Mahkeme'den maddi tazminat kazabilmeniz için bu zararınızı belgelendirmeniz gerekir. Şu husus çok önemli maddi zararınız doğrudan bu ihlalin bir sonucu olmalı.
Yalnızca 'Özgürlük ve Güvenlik Hakkı' hususunda konuşacağım. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi <<Sözleşme>> ile Sözleşme‘ye bağlı protokollerde uzmanlaşmış ve Mahkeme'nin tüm kararlarını yakından takip eden biri olarak rahatlıkla söyleyebilirim ki:
Eğer kamu görevlisi iseniz ve ihraç edildiyseniz ihracınız dolayısıyla mahrum kaldığınız maddi zararların tazmini için idari dava kanun yollarını tüketmeniz gerekir. Mahkeme bu konuda bir tazminata hükmetmeyecektir.
Mahkeme'nin göz önüne alacağı tutukluluk süresi ilk derece mahkemesi tarafından verilen mahkûmiyet kararına kadarki olan tutukluluk süresidir. Mahkumiyet kararı sonrası özgürlükten yoksun kalma tutukluluk olarak değerlendirilmez. Bunun iki istisnası var ama bu istisnalara değinmeyeceğim.
Eğer mahkum olduğunuz hapis cezası dolayısıyla özgürlüğünüzden yoksun kaldıysanız mahkumiyet kararı kesinleştikten sonraki bireysel başvuru yollarını takip etmeniz gerekir.
Maddi Zarar Olarak Gelir Kayıplarınızı Gösterirken Dikkat Edilmesi Gerekenler
Mahkeme Maddi Tazminat hususunda çok katı davranmaktadır. Maddi zararlarınız yönelik iddialarınızı mutlaka belgelendirmeniz gerekir. Unutmayın ki başvurucu Hükümetin görüşüne karşı görüş yazarken tazminat talebinde bulunduysa Hükümet bu tazminat taleplerine karşı bir görüş daha yazacaktır.
Şu hususlara dikkat edin:
Eğer işyeri sahibi iseniz, özgürlüğünüzden mahrum kaldıktan sonra da işyeriniz faaliyetine devam ettiyse ve gelir kaybınız olduysa tutuklanmadan bir yıl önceki aylık gelirleriniz ile tutuklandıktan sonraki aylık gelirlerinizi Mahkeme'ye sunarak aradaki farkı isteyebilirsiniz.
Eğer işyeri sahibi iseniz, siz özgürlüğünüzden mahrum kaldıktan sonra işyeriniz faaliyetine devam edemediyse ya da gelirinizi avukatlık mesleği gibi doğrudan kendi emeğiniz ile elde ediyorsanız tutuklanmadan bir yıl önceki aylık gelirlerinizi Mahkeme'ye sunarak maddi tazminat isteyebilirsiniz.
Ücret karşılığı bir yerde çalışıyorsanız tutuklanmadan önceki altı aylık gelirlerinizi Mahkeme'ye sunarak maddi tazminat isteyebilirsiniz.
Eğer özgürlüğünüzden mahrum kaldığınız anda işsizseniz buna uygun açıklamalar yapmanız durumunda Mahkeme lehinize bir maddi tazminata hükmedecektir.
Mahkeme'nin maddi zarar konusunda çok katı olduğundan ve de zararı belgelendirmeniz gerektiği hususundan bahsetmiştik. İlk 3 maddeyi belgelendirmek kolay, asıl mesele 4 . maddedeki maddi zararınız belgelendirmekte. Lütfen bu hususu o kadar basite almayın. Mahkeme, başvurucusu ihraç polis memuru olan Akgün v. Türkiye kararında ihlal tespiti yaptığı halde tek bir kuruş maddi tazminata hükmetmedi. İlgili karar aşağıdadır.
İleriki günlerde özellikle de enflasyon farkını göz önünde bulundurarak asgari ücret üzerinden maddi tazminat istenmesine yönelik bir yazı paylaşacağım. Okumanızı tavsiye derim.
AİHM'den Tazminat Talep Edilmesi ile İlgili Yazı Dizisi:
Allah'a emanet olun.
Kadir bey merhaba.
AIHM den tazminat talebi başlıklı yazınızı ve yazi içeriğinde sundugunuz ornek kararı okudum. Bilgilendirici bir yazi olmuş ve ben bunun için en azından kendi adima teşekkür ederim. İzin verirseniz konu ile ilgili birkaç sorum olacak:
1- Ben Emniyet mensubuydum. Önce açığa alındım, sonra ihraç. Bu durumda yazınızda öne sürmüş olduğunuz 4 maddeden 3. Ve 4. Ye mi dahil olmuş oluyorum.
2- Her durumda hükumetin görüşünü ve savunmasını alan ve bilgi talebinde bulunan AIHM, neden maddi kayıplarımız ve uğramış oldugumuz zararlarimiz konusunda hukumetten bilgi talebinde bulunup buna göre hüküm vermiyor da bizleri ispat yükümlülüğü altına sokuyor? Doğal olarak bizler, yaşadısi bir şekilde işlerimizin elimizden alındığını ve özgürlüklerimizin nasıl gasp edildiğini sıfırdan başlayarak son mahkeme kararlarına göre ispat etmiş…